TERMIN NA WNIESIENIE SKARGI DO STRASBOURGA

„Trybunał może rozpatrywać sprawę […] jeśli sprawa została wniesiona w ciągu sześciu miesięcy od daty podjęcia ostatecznej decyzji.” 

 

 

Zasada 6-miesięcznego terminu jest zasadą polityki publicznej, a Trybunał jest właściwy stosować ją z urzędu, nawet jeśli rząd Państwa-Strony, przeciwko któremu wniesiono skargę nie podniósł tego zarzutu. Okoliczność, czy skarżący złożył swoją skargę w terminie wskazanym w Konwencji badana jest przede wszystkim na wstępnym etapie, w czasie, gdy Trybunał ocenia spełnienie przesłanek dopuszczalności skargi. 

 

Bieg 6-miesięcznego terminu rozpoczyna się od wydania ostatecznej decyzji w ramach procesu wyczerpania środków krajowych (Pachla v. Polsce, app. no. 8812/02; Skowroński v. Polsce, app. no. 37609/97);

Trybunał często podkreśla, że zasada sześciu miesięcy jest autonomiczna i musi być interpretowana oraz stosowana w odniesieniu do faktów każdej indywidualnej sprawy, by skutecznie zapewnić możliwość skorzystania z prawa do skargi indywidualnej. W końcu zgodnie z Konwencją wszystkie prawa człowieka mają być przede wszystkim realne i dostępne, również prawo do skargi do Trybunału.

Uogólniając natomiast można powiedzieć, że termin sześciu miesięcy zaczyna swój bieg od dnia, w którym skarżący lub jego przedstawiciel (pełnomocnik, radca prawny, adwokat) powziął wystarczającą wiedzę na temat ostatecznej decyzji podjętej na poziomie krajowym (Koç oraz Tosun v. Turcji (dec.)). Jeśli skarżący jest z urzędu uprawniony do otrzymania kopii ostatecznej decyzji podjętej na poziomie krajowym, przedmiot i cel art. 35 § 1 Konwencji są najlepiej spełnione, jeżeli bieg sześciu miesięcy jest liczony od daty doręczenia odpisu takiego orzeczenia (Worm v. Austrii, § 33).

Gdy prawo krajowe nie przewiduje doręczenia orzeczenia, jako punkt wyjścia należy zastosować datę jego wydania, tj. moment, w którym strony z całą pewnością miały możliwość zapoznania się z jego treścią (Papachelas v. Grecji [GC], § 30). Skarżący lub jego pełnomocnik procesowy muszą wykazać się należytą starannością w zakresie uzyskania z kancelarii sądu odpisu orzeczenia (Mıtlık Ölmez i Yıldız Ölmez v. Turcji (dec.), Ölmez v. Turcji (dec.)).

 

 

W sytuacji, gdy skarżący nie dysponuje skutecznym środkiem odwoławczym, termin sześciu miesięcy biegnie od dnia, w którym zdarzenie będące przedmiotem skargi miało miejsce lub od dnia, w którym skarżący został bezpośrednio przez takie zdarzenie dotknięty lub uzyskał wiedzę na jego temat bądź jego negatywnych skutków (Dennis i Inni v. Wielkiej Brytanii (dec.); Varnava i Inni v. Turcji [GC], § 157).

 

 

Niektóre skargi mogą odnosić się do sytuacji, które są długotrwałe. W takich przypadkach pod pojęciem „sytuacji utrzymującej się” (continuing situation) Trybunał rozumie taki stan rzeczy, polegający na ciągłym podejmowaniu przez państwo lub w jego imieniu działań, których skarżący stają się ofiarami. Fakt, że zdarzenie z upływem czasu niesie ze sobą istotne konsekwencje nie oznacza, że mamy do czynienia z „sytuacją utrzymującą się” (Iordache v. Rumunii, § 49). Jeżeli naruszenie nie ogranicza się do jednorazowego zdarzenia, ale trwa i nie istnieją w związku z nim skuteczne środki odwoławcze, termin sześciu miesięcy biegnie od jego zakończenia (Sabri Güneş v. Turcji [GC], § 54; Varnava i Inni v. Turcji [GC], § 159; Ülke v. Turcji (dec.)). Dopóki zdarzenie trwa, zasada sześciu miesięcy nie ma zastosowania (Iordache v. Rumunii, § 50). 

Termin natomiast zaczyna biec od dnia następującego po dniu, w którym ostateczną decyzję ogłoszono publicznie, lub w którym skarżący lub jego pełnomocnik zostali o niej poinformowani i wygasa sześć miesięcy później, bez względu na faktyczny czas trwania tych sześciu miesięcy kalendarzowych (Otto v. Niemcom (dec.)).

 

 

Fakt, że ostatni dzień 6-miesięcznego terminu wypada w sobotę, niedzielę lub w dzień ustawowo wolny od pracy oraz, że w takiej sytuacji prawo krajowe przewiduje przedłużenie terminu do następnego dnia roboczego, nie ma wpływu na ustalenie dies ad quem.

Trybunał może podjąć decyzję, że termin 6 miesięcy wygasł w innym dniu niż ten, który przedstawiony został przez pozwane państwo (İpek v. Turcji (dec.)).

 

 

Zgodnie z Rule 47 Regulaminu Trybunału (Rules of the Court), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. za datę wniesienia skargi, dla celów określonych w art. 35 § 1 Konwencji, uznaje się datę, w której formularz skargi spełniający wymogi Rule 47 został wysłany do Trybunału (data stempla pocztowego - Abdulrahman v. Holandii (dec.); Brežec v. Chorwacji, § 29). O ile Rule 47 nie stanowi inaczej, tylko wypełniony formularz skargi zatrzymuje bieg 6-miesięcznego terminu (Scoppola v. Włochom (nr 2) [GC], § 54).

 

PROTOKÓŁ NR 15 DO KONWENCJI O PRAWACH CZŁOWIEKA - SKRÓCENIE CZASU NA WNIESIENIE SKARGI

 

Na koniec warto pamiętać, aby sprawdzić, czy aby nie wszedł w życie Protokół nr 15 do Konwencji, który po ratyfikacji przez wszystkie Państwa-Strony skróci czas na złożenie skargi z 6 do 4 miesięcy. Trzeba zatem obserwować stan ratyfikacji najlepiej tutaj.